Letselschade verwijst naar de fysieke, psychische of emotionele schade die een persoon oploopt als gevolg van een ongeval of incident dat veroorzaakt is door een ander, zoals een verkeersongeval, een bedrijfsongeval of een medische fout. Het omvat niet alleen directe kosten zoals medische behandelingen, maar ook immateriële schade zoals pijn en leed. Dit type schade kan leiden tot beperkingen in het dagelijks leven, inkomensverlies of toekomstige medische behoeften.

Er zijn verschillende soorten letselschade, die kunnen worden onderverdeeld in materiële en immateriële schade. Materiële schade omvat kosten zoals medische behandelingen, reiskosten, huishoudelijke hulp en inkomensverlies. Immateriële schade, ook wel smartengeld genoemd, betreft pijn, verdriet, gederfde levensvreugde en psychische schade. Daarnaast kan letsel variëren van licht (bijvoorbeeld blauwe plekken) tot ernstig (bijvoorbeeld blijvende invaliditeit), afhankelijk van de aard en ernst van het incident.

Om een letselschadevergoeding te krijgen, moet eerst worden vastgesteld dat een andere partij aansprakelijk is voor het ongeval. Dit begint met het verzamelen van bewijs, zoals medische rapporten, getuigenverklaringen en foto's van de ongevalssituatie. Vervolgens wordt de tegenpartij (vaak via hun verzekeraar) aansprakelijk gesteld. Een belangenbehartiger, zoals een letselschadejurist, helpt bij het inventariseren van alle schadeposten en onderhandelt over de vergoeding. Als er geen overeenstemming wordt bereikt, kan een gerechtelijke procedure volgen waarbij een rechter de vergoeding vaststelt.

Een voorschot op de letselschadevergoeding kan worden aangevraagd zodra de aansprakelijkheid van de tegenpartij is erkend. Dit voorschot dekt directe kosten zoals medische rekeningen of inkomensverlies en voorkomt financiële problemen. Volgens de Gedragscode Behandeling Letselschade moet een verzekeraar binnen veertien dagen na verzoek een voorschot betalen, vaak onder algemene titel (niet specifiek gekoppeld aan één schadepost). Een letselschadespecialist kan dit proces versnellen door de aanvraag te onderbouwen met bewijsstukken.

Smartengeld is een vergoeding voor immateriële schade, zoals pijn, verdriet, angst en gederfde levensvreugde, die het slachtoffer ervaart als gevolg van het letsel. Het is geen compensatie voor financiële kosten, maar een erkenning van emotioneel en psychisch leed. De hoogte van smartengeld varieert per geval en wordt bepaald aan de hand van richtlijnen zoals de ANWB Smartengeldgids, waarin eerdere rechterlijke uitspraken zijn gebundeld.

Letselschade wordt berekend door alle schadeposten in kaart te brengen, waaronder materiële schade (medische kosten, inkomensverlies, huishoudelijke hulp) en immateriële schade (smartengeld). De ernst van het letsel, de impact op het dagelijks leven, herstelduur en toekomstige risico’s worden meegewogen. Een medisch adviseur stelt de medische eindtoestand vast, terwijl een arbeidsdeskundige of rekenbureau inkomens- en pensioenschade berekent. Vergelijking met eerdere zaken uit de Smartengeldgids helpt bij het bepalen van een passend bedrag.

Medische adviseurs beoordelen het letsel en de medische gevolgen, vaak in opdracht van de verzekeraar of de belangenbehartiger. Bij complexe gevallen kunnen externe experts, zoals ongevallenanalisten of arbeidsdeskundigen, worden ingeschakeld om de toedracht of toekomstige beperkingen vast te stellen. Een expertisearts kan onafhankelijk onderzoek doen, waarvan de uitkomst bindend kan zijn voor beide partijen. Dit proces zorgt voor een objectieve onderbouwing van de schadeclaim.

De kosten van de letselschadevergoeding, inclusief juridische bijstand en eventuele expertisekosten, worden in principe betaald door de aansprakelijke partij of diens verzekeraar. Slachtoffers hebben recht op gratis juridische hulp als de aansprakelijkheid is erkend, zoals vastgelegd in de Wet. De verzekeraar vergoedt ook medische kosten en andere schadeposten, mits deze redelijk en noodzakelijk zijn.

De duur van een letselschadezaak varieert van enkele maanden tot meerdere jaren, afhankelijk van de complexiteit en het herstelproces. Gemiddeld duurt het tussen 3 maanden en 2 jaar, maar bij ernstig letsel of geschillen kan het langer duren. De medische eindsituatie, waarin het letsel stabiel is, markeert vaak het einde van het proces. De Gedragscode Behandeling Letselschade streeft naar afhandeling binnen twee jaar, maar in 10% van de gevallen loopt het langer door vertragingen of discussies.